In 2018 gebruikte de Chinese onderzoeker He Jiankui CRISPR-Cas het DNA van foetussen te veranderen zodat ze beschermd waren tegen een infectie met hiv. Dit leidde tot een hevige discussie over de ethische bezwaren van sleutelen aan DNA. Hoe zit dit bij het veranderen van RNA?

In dit tijdperk van personalized medicine, waarin op basis van iemands genetisch profiel een haast individuele behandeling mogelijk is, zou RNA-therapie wellicht een rol kunnen spelen in de behandeling van erfelijke ziekten. Maar wat is RNA-therapie precies?

Planten ontwikkelen overlevingsstrategieën tegen ziekten en plagen en slaan die ervaring op in hun epigenetisch geheugen. Ook generaties na hen kunnen daar nog profijt van hebben.

Hongerwinterkinderen hebben ons geleerd dat de omstandigheden voor de geboorte het hele leven kunnen doorwerken in de gezondheid. Dankzij epigenetisch onderzoek is duidelijk hoe dat kan en is er zicht op toepassingen in het heden.

Het temmen van de wolf heeft geleid tot ‘de beste vriend van de mens’: de hond. Door als maar te selecteren op uiterlijk en gedragskenmerken ontstonden nieuwe genetisch homogene rassen: een van de grootste biologische experimenten uit de mensheid.

Bij het ouder worden verandert het epigenetisch landschap – de verpakking van het DNA – en dat heeft effect op het goed functioneren van onze lichaamscellen. Genen die voorheen ‘uit’ stonden, kunnen ineens tot expressie komen, terwijl dat eigenlijk niet de bedoeling is. Onderzoekers kunnen die epigenetische veranderingen nu meten en daarmee een tipje van iemands biologische leeftijd oplichten.

Het nieuwe CRISPR-Cas staat volop in de belangstelling als techniek om genen heel gericht aan te passen. Knippen en plakken dus, met allerlei medische toepassingen of om betere plantgewassen te produceren. Hoe werkt het, wat is er mogelijk, en wat is toegestaan?

In Europa kun je niet zomaar een genetisch gemodificieerd organisme maken. Dit is aan strenge regels gebonden. Toch zijn ggo’s niet meer uit onze maatschappij weg te denken. Ggo’s worden niet alleen gebruikt in het laboratorium voor wetenschappelijk onderzoek, maar ook bijvoorbeeld in ons voedsel en in veevoer.

De term genetische modificatie of manipulatie roept bij veel mensen de associatie met de stier Herman of de Chinese Crispr-cas baby's. Maar ggo's worden veel meer gebruikt. Hoe zit dat?

Om een gen in een lichaamscel te brengen, is een geschikt vervoermiddel nodig. Dit noemen we een vector.