Ook al zijn we soms eenzaam, we zijn nooit alleen. In en op ons lichaam dragen we onnoemelijke aantallen bacteriën en andere micro-gasten met ons mee. Alleen al in onze darmen leven er naar schatting honderdduizend miljard, die met elkaar ongeveer een kilo wegen. Dat aantal ligt, als we niet op een paar miljard kijken, iets boven het totaal aantal cellen in een gemiddeld mensenlichaam.
Al die darmbewoners leven in eerste instantie van wat wij tot ons nemen. Zo profiteren ze van ons, maar ze geven daar ook allerlei producten en diensten voor terug. Nuttige en onnutte, gewenste en minder gewenste.
Het spreekt bijna vanzelf dat de balans van geven en nemen voor ons overwegend gunstig is. Was dat niet zo, dan zouden we op zijn minst hevig lijden onder onze kostgangers, en misschien zelfs als soort allang niet meer hebben bestaan. Wij en onze micro-organismen zijn immers het resultaat van miljoenen jaren van co-evolutie, waarin zij ons mee hebben helpen vormen tot wat we nu zijn, en wij hen mede gevormd hebben. Maar hoe we elkaar beïnvloeden, wat alle leden van onze darmflora precies doen, en zelfs welke micro-organismen er allemaal toe behoren, is verre van duidelijk.
Lang leek het dat we dat ook nooit zouden weten, maar net zoals op veel andere gebieden hebben moderne moleculair biologische -technieken de ramen wijd opengegooid. Inmiddels staat daardoor vast dat de gemeenschap in ons ingewand tenminste duizend verschillende leden telt, en van een steeds groeiend aantal daarvan weet men ook steeds beter wie en wat zij zijn, en wat hun bijdrage aan ons welzijn is. Een groot deel van deze bacteriesoorten kunnen niet in het laboratorium worden gekweekt, maar met de nieuwe genomics methoden kan men toch bepalen wat deze bacteriën in de darm doen.
Wanneer je je realiseert dat de ongeveer 22.000 genen in ons genoom volstaan om een compleet mens te bouwen, maar dat bij elkaar opgeteld onze microbiota wel honderd keer zoveel verschillende genen telt, wordt duidelijk hoe groot, veelvormig en diepgaand die invloed van onze darmflora kan zijn.
Onvermijdelijk beïnvloeden de leden van zon omvangrijke en complexe gemeenschap niet alleen leven en gezondheid van hun gastheer, maar bepalen zij ook elkaars wel en wee. Er is onderlinge concurrentie en er bestaan voedselketens binnen de darmgemeenschap, maar ook zijn er ingewikkelder en diepgaander betrekkingen, soms tot regelrechte beïnvloeding van de expressie van elkaars genen toe.
Geen wonder dat er dan ook heel wat verwacht wordt van allerlei manieren om de darmflora van buitenaf te verbeteren. Dat gaat van yoghurtjes met heilzame bacteriën tot bijzondere toevoegingen aan veevoeders. Soms zijn het nieuwe claims, soms gaan ze terug op oude tradities, maar gezien de grote belangstelling liggen er belangrijke vragen op het gebied van de gezondheidszorg. Zijn de beweerde effecten aantoonbaar? En zo ja, hoe werkt één en ander dan? Zijn er neveneffecten? Wat zouden we nog meer kunnen bereiken?
Er valt dus nog veel te ontdekken, maar er is ook al heel wat nieuwe kennis en nieuw inzicht verworven. Daarvan doen we in dit cahier verslag.
Dit cahier is inmiddels niet meer gedrukt verkrijgbaar. U kunt nog wel de PDF gratis downloaden met de knop ‘Download PDF’ hiernaast.
