Besmettelijke kinderziekten

Met kinderziekten bedoelen we heel besmettelijke infectieziekten, waarmee de meeste kinderen al op jonge leeftijd in aanraking komen. Ze worden veroorzaakt door virussen of bacteriën die continu circuleren onder de bevolking. Bekende voorbeelden zijn waterpokken, de vijfde en de zesde ziekte, mazelen en hersenvliesontsteking.

Het afweersysteem van jonge kinderen is nog niet eerder met deze ziekteverwekkers in aanraking gekomen. Daarom maken kinderen na besmetting de ziekte door en bouwen afweer tegen de ziekteverwekker op. Deze afweer beschermt tegen het opnieuw ziek worden bij een volgend contact. Bij jonge kinderen is het afweersysteem nog in ontwikkeling en kan het nog niet alle ziekteverwekkers aan.

Afname kindersterfte

Vroeger was de kindersterfte door kinderziekten hoog. Slechts de helft van de kinderen haalden de leeftijd van 5 jaar. Dat is nu nauwelijks meer voor te stellen. Door het verbeteren van woonomstandigheden, hygiëne en voeding en later met de komst van antibiotica is de kindersterfte al gestaag afgenomen.

Sinds de jaren vijftig van de vorige eeuw worden kinderen ingeënt tegen een aantal gevaarlijke kinderziekten. De eerste inentingen waren tegen difterie, tetanus, polio en kinkhoest. Later kwamen daar mazelen, rode hond en de bof bij.

Kinderverlamming of polio was tot de invoering van het Rijksvaccinatieprogramma in 1957 een ernstige kinderziekte, met in ons land zo’n 15.000 slachtoffers.

Beschermd via moeder

Tegenwoordig komen kinderziekten waartegen wordt ingeënt vrijwel niet meer voor, tenzij iemand ongevaccineerd is, zoals zuigelingen in de eerste levensmaanden. Pasgeborenen worden het eerste half jaar nog enigszins beschermd door antistoffen van moeder, die ze via de placenta hebben meegekregen. Ook in moedermelk zitten beschermende antistoffen.

Vaccinatie van zwangeren is een veilige en zeer effectieve manier om meer beschermende antistoffen over te dragen naar ongevaccineerde zuigelingen, bijvoorbeeld voor kinkhoest, een gevaarlijke ziekte voor nog ongevaccineerde baby’s. In 2018 is daarom besloten het programma verder uit te breiden met rotavirusvaccinatie voor jonge kinderen die extra kwetsbaar zijn en kinkhoestvaccinatie voor zwangere vrouwen ter bescherming van pasgeborenen.